Τα νέα χαράτσια που βρίσκονται στο δρόμο

Βόμβα» στα θεμέλια της ακίνητης ιδιοκτησίας σε όλη την Ευρώπη βάζουν οι σχεδιαζόμενες οδηγίες για την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων που συζητούνται στις Βρυξέλλες. Σύμφωνα με πληροφορίες, το επόμενο χρονικό διάστημα στο Ευρωκοινοβούλιο θα ανοίξουν θέματα που αφορούν εκατομμύρια ιδιοκτήτες ακινήτων, οι οποίοι θα κληθούν να πληρώσουν απανωτά χαράτσια για σειρά εργασιών που θα πρέπει να κάνουν υποχρεωτικά. Πρόκειται για ένα σχέδιο συνολικής και εσαεί αναβάθμισης των παλαιών κυρίως κτιρίων, χωρίς ωστόσο να υπάρχουν θεσμοθετημένα κίνητρα σε επίπεδο ΕΕ και εθνικό επίπεδο ώστε οι ιδιοκτήτες κτιρίων να μπορέσουν να ανταποκριθούν σε περαιτέρω εργασίες ενεργειακής, και όχι μόνο, αποκατάστασης των κτιρίων τους. Το αποτέλεσμα θα είναι να πληρώνουν από την τσέπη τους χιλιάδες ευρώ κάθε χρόνο, σε περίπτωση που υιοθετηθούν τα νέα μέτρα.

Οι ιδιοκτήτες στην Ελλάδα, που λόγω της κρίσης βλέπουν την περιουσία τους να απαξιώνεται, το­νίζουν ότι συμφωνούν με τις προ­τάσεις για αναβαθμίσεις, ωστόσο ζητούν χρηματοδότηση καθώς δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν σε νέες επιβαρύνσεις. Με το προκάλυμμα των καλύτερων συνθηκών διαμονής και εργασίας στα κτίρια, την ενεργειακή αναβάθμιση που θα συμβάλει στην προστασία του περιβάλλοντος, την ασφάλεια και την υγεία των ενοίκων, τα «λόμπι των επαγγελματιών» που κάνουν τις προτάσεις δεν καταθέτουν προγράμματα χρηματοδότησης και κίνητρα.

Κάτι που σημαίνει ότι τα χαράτσια θα τα πληρώνουν οι ιδιοκτήτες από την τσέπη τους. Μάλιστα,τα δεκάδες ενεργειακά χαράτσια «απειλούν» περί τα 4 εκατομμύρια κτίρια στην Ελλάδα τα οποία έχουν κτιστεί προ του 1985 και τα οποία, έπειτα από μία 30ετία χρήσης κατατάσσονται σε χαμηλές βαθμίδες ενεργειακής απόδοσης. Σ' αυτές τις οικοδομές οι ιδιοκτήτες θα πρέπει να προχωρούν σε σταδιακές αναβαθμίσεις, οι οποίες έχουν τεράστιο κόστος. «Πώς θα πληρώσουν χιλιάδες ιδιοκτήτες παλαιών πολυκατοικιών, που κατά κύριο λόγο είναι ηλικιωμένοι; Πού θα βρουν χρήματα για υποχρεωτικές ανακαινίσεις όταν η περιουσία τους σήμερα δεν αξίζει ούτε τα μισά απ' ό,τι πριν από την κρίση;» επισημαίνει ο πρόεδρος της ΠΟΜΙΔΑ αλλά και της Διεθνούς Ενωσης Ιδιοκτητών (που έχει 5 εκατ. μέλη), Στρ. Παραδιάς. Οι παράλογες προτάσεις που προωθούνται από τα «λόμπι των Βρυξελλών» ξεχωρίζουν τα εξής:

1 Επανέρχεται η οδηγία όχι μόνο για την ανακατασκευή αλλά και για την αντικατάσταση όλων των παλαιών ανελκυστήρων στα κτίρια. Κάτι που σημαίνει ότι οι ιδιοκτήτες μπορεί να επιβαρυνθούν συνολικά με ένα ποσό 5-10 χιλιάδων ευρώ.

2 Προτείνεται η αντικατάσταση όλων των σωληνώσεων του νερού στα κτίρια. Δηλαδή να αντικατασταθούν χιλιάδες μέτρα σωλήνων που είναι παλιοί, με το κόστος να βαρύνει τις πλάτες των ιδιοκτητών.

3 Υπάρχει η πρόταση για το λεγόμενο water performance, δηλαδή για το πώς διαχειρίζονται το νερό οι ιδιοκτήτες. Προτείνεται ο υποχρεωτικός έλεγχος για τον αριθμό και την ποιότητα των βρυσών, αν υπάρχουν συστήματα ανακύκλωσης του νερού, αν υπάρχουν ειδικά φίλτρα κ.λπ.

4 Υπήρξαν προτάσεις για σειρά εργασιών όπως ξήλωμα αμιάντου (που υπάρχει μόνο σε ελάχιστα κτίρια, κυρίως σε στέγες και καπνοδόχους), αντικατάσταση μονωτικών υλικών, φελιζόλ, τζάμια, θερμοδιακοπτόμενα κουφώματα τα οποία στο μέλλον θα γίνουν υποχρεωτικά.

5 Η βιομηχανία καλωδίων προωθεί στις Βρυξέλλες οδηγία για το scraping, δηλαδή το ξήλωμα όλων των καλωδίων, διακοπτών και ηλεκτρολογικών πινάκων από τα παλιά κτίρια και την αντικατάστασή τους με το τεράστιο κόστος να βαραίνει τον ιδιοκτήτη.

6 Υπήρχε και πολύ σωστά η πρόταση για την προσβασιμότητα των αναπήρων σε δημόσια και ιδιωτικά κτίρια. Να κατασκευάζονται μπάρες, ράμπες ή άλλα ηλεκτρονικά συστήματα για τη διευκόλυνση των αναπήρων σε κτίρια που ζούσαν και εργάζονταν άτομα με ειδικές ανάγκες. Κάποια λόμπι πρότειναν οι εργασίες προσβασιμότητας να γίνουν σε όλα ανεξαιρέτως τα κτίρια, ακόμη και εκεί που δεν υπάρχει κανείς ανάπηρος.

Παραδείγματα υπολογισμού του φόρου υπεραξίας

Αναλυτικά παραδείγματα για τον υπολογισμό του φόρου υπεραξίας ακινήτων περιλαμβάνει εγκύκλιος του Γενικού Γραμματέα Δημοσίων Εσόδων, Χάρη Θεοχάρη, η οποία εστάλη σε όλες τις εφορίες της χώρας και στην οποία κοινοποιούνται όλες οι διατάξεις σχετικά με τον νέο φόρο. Υπενθυμίζεται ότι ο φόρος υπολογίζεται με συντελεστή 15% στη διαφορά που υπάρχει μεταξύ της τιμής πώλησης και της τιμής κτήσης του ακινήτου και βαρύνει τον πωλητή, ενώ εξαιρούνται από αυτόν ακίνητα που είχαν αποκτηθεί πριν το 2005. Τα παραδείγματα υπολογισμού του φόρου υπεραξίας που περιλαμβάνει η εγκύκλιος είναι τα ακόλουθα:

1. Το 2005, έγινε αγορά ενός διαμερίσματος έναντι δηλωθέντος τιμήματος 100.000 ευρώ. Πωλείται το 2014 αντί δηλωθέντος τιμήματος 200.000 ευρώ. Έτη διακράτησης 9, επομένως συντελεστής απομείωσης 86,1% Υπολογισμός : 200.000-100.000= 100.000 ευρώ * 86,1%= 86.100 Από το ποσό αυτό αφαιρείται το ποσό των 25.000 ευρώ γιατί ο πωλητής διακράτησε το διαμέρισμα για τουλάχιστον 5 έτη, οπότε η προκύπτουσα υπεραξία είναι 86.100- 25.000=61.000 ευρώ. Φόρος: 61.000*15%= 9.150 ευρώ.

2. Διαμέρισμα αγοράστηκε το 1999 έναντι δηλωθέντος τιμήματος σε ευρώ 70.000. Το 2014 πωλείται με δηλωθέν τίμημα 170.000 ευρώ. Έτη διακράτησης 15, ο αρχικός συντελεστής απομείωσης 76,4% πολλαπλασιάζεται με 0,8 ο τελικός συντελεστής απομείωσης είναι 61,12%. Υπολογισμός: 170.000-70.000=100.000*61,12%=61.120-25.000=36.120 ευρώ Φόρος: 36.120*15%=5.418 ευρώ.

3. Αγορά ακινήτου το 1994 έναντι δηλωθέντος τιμήματος 30.000 ευρώ. Πωλείται το 2014 έναντι δηλωθέντος τιμήματος 80.000 ευρώ. Η τυχόν προκύπτουσα υπεραξία θεωρείται μηδενική επειδή το ακίνητο αποκτήθηκε πριν την 1.1.1995. Υποβάλλεται μηδενική δήλωση φόρου υπεραξίας.

4. Ακίνητο που ανεγέρθηκε με αυτεπιστασία με οικοδομική άδεια ανέγερσης στις 2/2/1995 πωλείται στις 3/1/2014 έναντι δηλωθέντος τιμήματος 300.000 ευρώ. Έτος κτήσης 2/2/2000. Έτη διακράτησης (13 έτη και 11 μήνες) 14 έτη. Σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 41 η τιμή κτήσης υπολογίζεται σύμφωνα με όσα ορίζονται στην περίπτωση γ΄. Τιμή κτήσης: Τιμή πώλησης * ΔΤΚατ έτους κτήσης (2000) /ΔΤΚατ του 2013. Δηλαδή: 300.000* 137,7/178,2=231.818,2 ευρώ Υπεραξία: 300.000-231.818,2=68.181,8 ευρώ . Η υπεραξία αυτή μειώνεται με την εφαρμογή συντελεστή απομείωσης 77,9% * 0,8= 62,32% και το ποσό που προκύπτει είναι 68.181,8* 62,32%= 42.490,90 ευρώ. Αφαιρείται τέλος, ποσό 25.000 ευρώ και το τελικό ποσό υπεραξίας είναι 17.490,9 ευρώ Φόρος : 17.490,9* 15%= 2.623,64 ευρώ

5. Το έτος 1990 αποκτάται λόγω γονικής παροχής η ψιλή κυριότητα ενός ακινήτου η οποία αντιστοιχούσε σε 8/10 της αξίας της πλήρους κυριότητας. Το έτος 2000 απεβίωσε ο επικαρπωτής και ο ψιλός κύριος απέκτησε το 100% της πλήρους κυριότητας του ακινήτου την οποία μεταβιβάζει το 2014 έναντι τιμήματος 100.000 ευρώ. Έτος κτήσης είναι το 1990 γιατί τότε αποκτήθηκε το 75% της αξίας του μεταβιβαζόμενου δικαιώματος (8/10). Η υπεραξία θεωρείται μηδενική.

6. Η Α αποκτά κατά πλήρη κυριότητα ακίνητο το 2000. Το 2008 η Α μεταβιβάζει με γονική παροχή την ψιλή κυριότητα στις κόρες της Β και Γ με παρακράτηση της επικαρπίας. Το 2010 η Β΄, ιδιοκτήτρια του 50% της ψιλής κυριότητας δωρίζει το ποσοστό της στην αδελφή της Γ΄, οπότε η τελευταία αποκτά 100% της ψιλής κυριότητας. Έτος κτήσης της επικαρπίας για την Α το 2008 και για τη Γ έτος κτήσης της ψιλής κυριότητας (τουλάχιστον 75%) είναι το 2010. Για τον υπολογισμό της αξίας ψιλής κυριότητας και της επικαρπίας ισχύουν όσα αναφέρονται στην παράγραφο 7 της παρούσας.

7. Κτήση της πλήρους κυριότητας ακινήτου με επαχθή αιτία το 2010. Πώληση το 2014 του 50% αυτής. Χρόνος κτήσης του μεταβιβαζόμενου δικαιώματος είναι το 2010. Η τιμή κτήσης είναι το τίμημα που αναγράφεται στο συμβόλαιο αγοράς μειωμένο κατά 50%.

8. Κτήση αδιαίρετου ποσοστού 50% της πλήρους κυριότητας πριν το 1995 (από οποιαδήποτε αιτία) και του υπολοίπου αδιαίρετου ποσοστού 50% το 2000. Το 2014 πωλείται το 100% της πλήρους κυριότητας. Έτος κτήσης είναι το 2000. Η τιμή κτήσης προσδιορίζεται πλασματικά καθώς ένα ποσοστό της πλήρους κυριότητας είναι εκτός πεδίου εφαρμογής του νόμου. Σε περίπτωση κτήσης αδιαίρετου ποσοστού 80% πριν το 1995 (από οποιαδήποτε αιτία) και του υπολοίπου 20% το 2000, και πώληση ολοκλήρου το έτος 2014, η υπεραξία θεωρείται μηδενική.

9. Απόκτηση κατά πλήρη κυριότητα γηπέδου ή οικοπέδου συνολικής επιφάνειας 1500 τμ. σε τρεις διαδοχικές φάσεις, δηλαδή απόκτηση των 500 τ.μ. το 1994, 500 τμ το 1998 και τα υπόλοιπα 500 τ.μ. το 2000. Το 2014 πωλείται το σύνολο του ακινήτου κατά πλήρη κυριότητα. Χρόνος κτήσης: το 2000. Η τιμή κτήσης υπολογίζεται με τον πλασματικό τρόπο (Δείκτης Τιμών Κατοικιών) ,επειδή ένα τμήμα του ακινήτου που μεταβιβάζεται αποκτήθηκε προ του 1995. Αν, αντίθετα και τα τρία τμήματα του ακινήτου αποκτήθηκαν κατά πλήρη κυριότητα μετά την 1.1.1995, τότε για τον υπολογισμό της τιμής κτήσης θα λάβω το άθροισμα των δηλωθέντων τιμημάτων ή αξιών (ανάλογα με την αιτία κτήσης) σύμφωνα με τις περιπτώσεις α΄ και β΄ του δεύτερου εδαφίου της παρ. 2 του άρθρου 41.

10. Αγορά ακινήτου 1980 από συζύγους κατά ποσοστό 50% εξ αδιαιρέτου από έκαστο. Το έτος 2008 απεβίωσε ο σύζυγος και με διαθήκη του πέρασε το μερίδιο του 50% στη σύζυγο. Πώληση ολόκληρου του ακινήτου το έτος 2014. Έτος κτήσης θεωρείται το 2008 και η αξία κτήσης θεωρείται άγνωστη, οπότε υπολογίζεται πλασματικά (Δείκτες Τιμών Κατοικιών), καθώς η απόκτηση μέρους του μεταβιβαζόμενου δικαιώματος από τον σημερινό πωλητή έγινε πριν την 1.1.1995 (δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του νόμου). 11 Κτήση ψιλής κυριότητας πριν το 1995 η οποία αντιστοιχούσε σε 7/10 της αξίας της πλήρους κυριότητας. Το 2000 συνενώνεται με την επικαρπία λόγω θανάτου του επικαρπωτή. Το 2014 πωλείται η πλήρης κυριότητα. Έτος κτήσης είναι το 2000 (συνένωση ΕΠ κ Ψ Κ). Η τιμή κτήσης θεωρείται άγνωστη και υπολογίζεται με τον πλασματικό τρόπο (Δείκτης Τιμών Κατοικιών).

11 Κτήση ψιλής κυριότητας μετά το 1995 με φορολόγηση αυτής. Θάνατος επικαρπωτή το 2000. Τιμή κτήσης θα θεωρηθεί η προκύπτουσα με αντίστοιχη αναγωγή στην υπόλοιπη αξία της πλήρους κυριότητας κατά το χρόνο απόκτησης της ψιλής κυριότητας. Αντίθετα, επί παραίτησης του επικαρπωτή υπέρ του ψιλού κυρίου με πράξη εν ζωή, τιμή κτήσης της επικαρπίας είναι η προκύπτουσα από την εφαρμογή των γενικών διατάξεων της παρούσας, η οποία θα προστεθεί στην αξία της ψιλής κυριότητας.

12. Αν έχουμε δύο μεταβιβάζοντες οι οποίοι διαθέτουν ποσοστό 50% της πλήρους κυριότητας ακινήτου, ο χρόνος κτήσης του καθένα κρίνεται χωριστά.

Δικαστική μάχη για τις αντικειμενικές

«Μπαράζ» προσφυγών βρίσκεται σε εξέλιξη σε διάφορα δικαστήρια, επιδιώκοντας να καταπέσουν ως αντισυνταγματικές οι διογκωμένες αντικειμενικές αξίες (σε σύγκριση με τις αγοραίες) αξίες ακινήτων σε όλη τη χώρα. Ταυτόχρονα με άλλες προσφυγές επιδιώκεται να ακυρωθεί ως αντισυνταγματική η υπέρμετρη φορολόγηση ακινήτων τα τελευταία χρόνια (στο μέτρο που στηρίχθηκε στις «φουσκωμένες» αντικειμενικές αξίες) ενώ παράλληλα ζητείται να κριθεί αντισυνταγματικός και ο νέος Ενιαίος Φόρος Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ) με τη φορολόγηση της υπεραξίας. Οι αγοραπωλησίες, πάντως, που γίνονται τα τελευταία χρόνια, και αφορούν κυρίως παλαιά κτίρια επιβεβαιώνουν το μεγάλο χάσμα με τις αντικειμενικές αλλά και την υπέρμετρη φορολόγηση που βασίζεται σε εικονικές τιμές.

Πολλές από τις προσφυγές των ιδιοκτητών ασκούνται με αφορμή αρνητικές απαντήσεις του υπουργείου Οικονομικών σε αιτήματα ομαδικά για δραστική μείωση των αντικειμενικών αξιών, όπου αποφεύγονται οι αναλυτικές εξηγήσεις για τη δυσανάλογη φορολόγηση με την επισήμανση ότι τέτοιου είδους αλλαγές δεν γίνονται μεμονωμένα, αλλά για το σύνολο της χώρας, κάτι που μπορεί να εξεταστεί μελλοντικά. Να σημειωθεί ότι από το οικονομικό επιτελείο (ενώ προβλέπεται και στο Μνημόνιο) τονίζουν ότι αλλαγές στις αντικειμενικές αξίες θα γίνουν το 2017, ωστόσο, ειδική επιτροπή έχει συσταθεί προκειμένου να φτιάξει ένα πιο δίκαιο σύστημα για τη φορολόγηση της ακίνητης περιουσίας. Κοινός γεωμετρικός τόπος στις προσφυγές αυτές (που συνήθως υποβάλλονται ομαδικά με συνυπογραφή πάνω από 100 κατοίκους ανά περιοχή) είναι το αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι λόγω της μεγάλης οικονομικής κρίσης οι αντικειμενικές αξίες είναι πλέον πολύ μεγαλύτερες από τις αγοραίες. Δικαστικοί κύκλοι επικαλούμενοι τη νομολογία του ΣτΕ, αφήνουν να εννοηθεί ότι οι προσφυγές αυτές έχουν πολύ σοβαρές πιθανότητες να γίνουν δεκτές, εφόσον αποδεικνύουν με στοιχεία τη δυσαναλογία αυτή και το Δημόσιο δεν μπορεί αντίστοιχα να αποδείξει -όπως έχει διαπιστωθεί αρκετές φορές δικαστικά- ότι υπήρξαν αγοραπωλησίες ακινήτων στην ίδια περιοχή, στο ύψος των τιμών που εκείνο προσδιόρισε ως αντικειμενική αξία.

Στις προσφυγές υπογραμμίζεται ότι η άρνηση της πολιτείας να μειώσει τις αντικειμενικές αξίες, αποσκοπεί αποκλειστικά στην εξασφάλιση κρατικών εσόδων με ένα σύστημα που οδηγεί σε υπέρμετρη φορολόγηση και οικονομική επιβάρυνση των πολιτών οδηγώντας σε μεγάλο περιορισμό που αγγίζει ακόμα και τη δήμευση της περιουσίας τους κατά παράβαση θεμελιωδών διατάξεων του Συντάγματος και διεθνών συνθηκών που προστατεύουν την ιδιοκτησία και τα περιουσιακά δικαιώματα και κατοχυρώνουν τη φορολογική ισότητα ανάλογα με τις δυνάμεις καθώς την αναλογικότητα κ.λπ. Ο «χορός» των σχετικών προσφυγών αφορά την περιφέρεια, αλλά και διάφορες περιοχές της Αττικής (Ν. Μάκρη, Ν. Βουτζάς, Ψυχικό, Φιλοθέη κ.λπ.) όπου επισημαίνεται η μεγάλη δυσαναλογία μεταξύ των τιμών (αντικειμενικών - εμπορικών) λόγω της καθίζησης που έχει υποστεί η αγορά ακινήτων στην περίοδο της κρίσης.

Από τις πλέον χαρακτηριστικές είναι η προσφυγή στο ΣτΕ 106 κατοίκων του Ν. Βουτζά που επισημαίνουν ότι οι αντικειμενικές αξίες προσδιορίστηκαν προ επταετίας (με εισήγηση του 2005 και απόφαση του 2007) σε τιμές υπερδιπλάσιες (2.500 ευρώ ανά τ.μ.) από τις ισχύουσες στην αγορά ακινήτων, καθώς έχει επέλθει δραματική μεταβολή την τελευταία πενταετία. Οι κάτοικοι - ιδιοκτήτες ακινήτων υπέβαλαν τον περασμένο Δεκέμβριο αίτημα στο υπουργείο Οικονομικών για μείωση των αντικειμενικών αξιών, με αναλυτικά στοιχεία για την απαξίωση της ακίνητης περιουσίας τους, αλλά και για την υπερφορολόγηση και οικονομική επιβάρυνση που προκαλεί η αύξηση της φορολογικής βάσης, αφού «φουσκώνονται» οι φορολογίες μεταβίβασης, κληρονομιάς, δωρεών, γονικών παροχών, το τέλος ακίνητης περιουσίας, το «χαράτσι» της ΔΕΗ (ΕΕΤΗΔΕ, ΕΕΤΑ, κ.λπ.).

Στην απάντηση που έστειλε τον Φεβρουάριο το Δημόσιο, ενώ δέχεται ότι «οι αντικειμενικές αξίες, πρέπει να προσεγγίζουν τις αντίστοιχες εμπορικές όπως διαμορφώνονται σε κάθε περιοχή τη δεδομένη χρονική στιγμή», εντούτοις ξεπερνώντας τη νομοθετική υποχρέωση (ν. 1882/90) για αναπροσαρμογή τους το αργότερο ανά διετία, τονίζει ότι αναπροσαρμογή δεν γίνεται μεμονωμένα αλλά για το σύνολο της χώρας. Προσθέτει δε ότι «ότι στα πλαίσια της μελλοντικής αναπροσαρμογής, όποτε αυτή αποφασιστεί, θα επανεξετασθούν οι αντικειμενικές αξίες των ακινήτων του Δήμου Ραφήνας - Πικερμίου, για να προσαρμοστούν στις συνθήκες που θα επικρατούν στην αγορά ακινήτων τη δεδομένη στιγμή».

Στην αίτηση επισυνάπτονται στοιχεία (από μελέτες εταιρειών, συμβόλαια, αγγελίες κ.λπ.) που δείχνουν ότι οι αγοραίες αξίες το διάστημα 2011 - 2013 εμφανίζουν πτώση από 10% έως 54%. Οι αγοραίες τιμές διαμορφώνονται σήμερα κατά μέσο όρο από 950 έως 1.350 ευρώ/τ.μ. (μέση τιμή 1.150 ευρώ και 140 - 250 ευρώ για οικόπεδα) που σημαίνει ότι βρίσκονται κάτω από τη μισή τιμή της αντικειμενικής στην περιοχή αυτή που έχει προσδιοριστεί σε 2.500 ευρώ από το 2007 (ποσοστό 54%). Το 2012 η μέση τιμή ήταν περίπου 1.650 ευρώ (μείον 34% από την αντικειμενική) και το 2011 ήταν 2.250 ευρώ (μείον 10% της αντικειμενικής). Στις προσφυγές που αφορούν το Ψυχικό και τη Φιλοθέη υποστηρίζεται ότι ο εκπρόσωπος της ΔΟΥ είχε προτείνει στην αρμόδια επιτροπή για μία συγκεκριμένη ζώνη την τιμή του 2007, καθώς δεν υπήρχαν στοιχεία για το 2010 ενώ δεν λήφθηκαν υπόψη στοιχεία για το 2011 - 2012.

Στην αντίπερα όχθη...

Σε νέα επίπεδα – ρεκόρ ανήλθαν οι τιμές κατοικίας στη Βρετανία, για δεύτερο συνεχή μήνα τον Απρίλιο, εξαιτίας της έλλειψης ακινήτων προς πώληση σε μια περίοδο υγιούς διαθεσιμότητας πιστώσεων. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Rightmove, η μέση τιμή μιας κατοικίας στη χώρα αυξήθηκε κατά 2,6% από τον προηγούμενο μήνα και διαμορφώθηκε στις 262.594 στερλίνες. Συγκριτικά με τον Απρίλιο του 2013, οι τιμές εμφανίζονται αυξημένες κατά 7,3%, που συνιστά τη μεγαλύτερη ετήσια

Περάστε κόσμε...

Η κρίση έχει οδηγήσει χιλιάδες παλαιά σπίτια να διατίθενται κάτω από 300 ευρώ/τ.μ. ενώ σε πολλές γειτονιές της Αθήνας βρίσκει κανείς διαμερίσματα με 480 ευρώ/τ.μ. Από την άλλη, οι ιδιοκτήτες θέλουν να «ξεφορτωθούν» ακίνητα που δεν μπορούν να ενοικιάσουν, επομένως δεν έχουν έσοδα αλλά ταυτόχρονα θα πληρώνουν από φέτος τον Ενιαίο Φόρο ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ). Η πρώτη επιλογή όσων θέλουν να «σκοτώσουν» την περιουσία τους είναι να διαθέσουν τα παλαιά και λιγότερα ελκυστικά ακίνητα. Γι' αυτό και έχουν αυξηθεί εντυπωσιακά οι αγγελίες σε φτωχές και υποβαθμισμένες περιοχές, της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης. Αξίζει να σημειωθεί -όπως βλέπετε και στον σχετικό πίνακα- ότι οι τιμές αφορούν τη μέση κατώτερη και τη μέση ανώτερη. Αυτό σημαίνει πως όταν σε μια περιοχή πωλούνται σπίτια με 300 ευρώ/τ.μ. ενδεχομένως να υπάρχουν και ακόμη χαμηλότερες τιμές. Αλλωστε, αν κάποιος ψάξει τις αγγελίες που βγαίνουν τους τελευταίους μήνες θα βρει γκαρσονιέρες και δυάρια στο κέντρο της Αθήνας τα οποία πωλούνται με 5.000 – 8.000 ευρώ, δηλαδή σε τιμές κάτω κι από 200 ευρώ/τ.μ. Σε ότι αφορά τα νεόδμητα, αυτό που παρατηρεί κανείς είναι υπάρχουν ακόμη σημάδια «αντίστασης» καθώς η πτώση δεν είναι τόσο μεγάλη όσο στα μεταχειρισμένα. Βεβαίως, υπάρχουν συνοικίες της Αθήνας στις οποίες μπορεί να βρει κανείς ολοκαίνουργιο σπίτι σε τιμή γύρω στα 1.000 ευρώ/τ.μ. Ενώ στη Θεσσαλονίκη η μέση κατώτερη τιμή για νεόδμητα είναι στα 800 ευρώ/τ.μ. (Εύοσμος, Κορδελιό).

Το σήριαλ της εγκυκλίου για την υπεραξία

Το σήριαλ του φόρου υπεραξίας δεν τελειώνει καθώς εκκρεμεί η εγκύκλιος με τις εφαρμοστικές οδηγίες του νομοθετικού πλαισίου για το φόρο υπεραξίας.  Φαίνεται, όμως να φτάνει στο τέλος του, ύστερα από περισσότερες από 100 ημέρες υπομονής.  Όπως αναφέρουν οι πληροφορίες, η σύνταξη της εγκυκλίου έχει σχεδόν ολοκληρωθεί και απαιτείται η υπογραφή του αρμόδιου υπουργού για να δημοσιευθεί, κάτι που τοποθετείται μέσα στις επόμενες ημέρες.  Η έκδοση της απαιτούμενης εγκυκλίου αναμένεται να οδηγήσει στην πραγματοποίηση αγοραπωλησιών, καθώς τους τελευταίους μήνες οι συμβολαιογράφοι απέχουν από τη σύνταξη των συμβολαίων μεταβίβασης.  Και αυτό επειδή δεν αναλαμβάνουν την ευθύνη μιας πράξης πώλησης που θα μπορούσε μεταγενέστερα να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στους ίδιους αλλά και στους πωλητές, μιας και αμφότεροι θα μπορούσαν να είναι εκτεθειμένοι στις... διαθέσεις του εκάστοτε εφόρου που θα θεωρήσει ότι το Δημόσιο δεν έχει εισπράξει τον φόρο υπεραξίας.  Η εγκύκλιος, που περιμένει η κτηματαγορά, προβλέπει ποιος θα πληρώνει το φόρο, ποιες περιπτώσεις αγοραπωλησιών υπάγονται σε φόρο υπεραξίας και ποιες εξαιρούνται.  Θα περιλαμβάνει, επίσης, αλγόριθμο για τον υπολογισμό του χρόνου και της τιμής κτήσης σε περιπτώσεις ανέγερσης ακινήτων. Παράγοντες της αγοράς εκτιμούν ότι η επιβάρυνση λόγω του φόρου υπεραξίας για τους ιδιοκτήτες, εν τέλει, δεν θα είναι μεγάλη, επειδή θα λαμβάνεται υπόψη η τιμή πώλησης και όχι η αντικειμενική αξία του ακινήτου.

Επένδυση για πολύ τολμηρούς

Το απόθεμα των αδιάθετων νέων κατοικιών μεγαλώνει καθώς οι λιγοστοί αγοραστές προτιμούν τα παλαιά σπίτια λόγω ανταγωνιστικής τιμής.  Έτσι, με τα σημερινά δεδομένα , η κατασκευή νέων κατοικιών είναι σήμερα η πλέον αντιπαραγωγική επένδυση.  Συγκεκριμένα,παλαιά ακίνητα άνω της πενταετίας προτιμούν οι λιγοστοί ενδιαφερόμενοι αγοραστές, ενώ οι τιμές χρόνο με τον χρόνο πέφτουν ακόμη περισσότερο.  Το 2013 το ενδιαφέρον των αγοραστών επικεντρώθηκε όπως και τα δύο προηγούμενα έτη σε παλαιές κατοικίες/διαμερίσματα τα οποία πωλούνται σε πιο χαμηλές τιμές σε σχέση πάντα με τα αντίστοιχα νεόδμητα και σε ακίνητα μικρότερου εμβαδού. Από την άλλη, σε χαμηλά επίπεδα κινήθηκαν τόσο τα επαγγελματικά ακίνητα (γραφεία, καταστήματα κτλ.) όσο και τα οικόπεδα/αγροτεμάχια.  Σύμφωνα με έρευνα μεταχειρισμένες κατοικίες (άνω της πενταετίας) σε ποσοστό 87%, έναντι των νεόδμητων και νέων (μέχρι πενταετίας) που μόλις συγκέντρωσαν το 13% (πλήρης αδιαφορία για τα νεόδμητα, που τα προτίμησε μόλις το 2% των αγοραστών).  Στην Αττική και στη Θεσσαλονίκη, κυριάρχησαν τα παλαιά ακίνητα (άνω της 25ετίας) σε ποσοστά 47% και 71% αντίστοιχα, ενώ στις περιοχές της υπόλοιπης Ελλάδας (εκτός Αττικής και Θεσσαλονίκης) παρατηρούμε διαφοροποιήσεις σε σχέση με τα μεγάλα αστικά κέντρα.  Πάντως τα στοιχεία προέρχονται απο τις συναλλαγές που έκανε η REMAX , ο αριθμός των οποίων δεν γνωστοποιήθηκε απο την εταιρία.

Οδηγός: Εισόδημα απο ενοίκια

Ανατροπές φέρνουν οι φετινές φορολογικές δηλώσεις στους φορολογούμενους που αποκτούν εισοδήματα από ακίνητα. Το νέο σύστημα αυτοτελούς φορολόγησης των ενοικίων έχει δημιουργήσει φορολογούμενους δύο ταχυτήτων. Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν οι ιδιοκτήτες ακινήτων που αποκτούν αποκλειστικά εισοδήματα από την εκμίσθωση ακινήτων και στη δεύτερη κατηγορία οι μισθωτοί ή συνταξιούχοι οι οποίοι εξασφαλίζουν ένα πρόσθετο εισόδημα από ενοίκια. Νέα δεδομένα για τα εισοδήματα από ακίνητα Oσοι ανήκουν στην πρώτη κατηγορία, δηλαδή το μοναδικό τους εισόδημα είναι τα μισθώματα που εισπράττουν, θα κληθούν φέτος να πληρώσουν φόρους αυξημένους έως και 500%, καθώς τα εισοδήματα από ενοίκια που αποκτήθηκαν το 2013 φορολογούνται από το πρώτο ευρώ με συντελεστή 10%. Αντίθετα ο νέος τρόπος φορολόγησης των εισοδημάτων από ακίνητα αναμένεται να ευνοήσει όσους απέκτησαν πέρυσι εκτός από τα ενοίκια και άλλα εισοδήματα (μισθούς, συντάξεις).

Τα εισοδήματα από ενοίκια που εισπράχθηκαν το 2013 και δηλώνονται φέτος δεν θα φορολογηθούν με βάση την κλίμακα των μισθωτών - συνταξιούχων, αλλά με μια διαφορετική κλίμακα με συντελεστή 10% για εισόδημα έως 12.000 ευρώ τον χρόνο και 33% για εισοδήματα άνω των 12.000 ευρώ. Με τους συντελεστές αυτούς οι φορολογούμενοι οι οποίοι λαμβάνουν πρόσθετο εισόδημα από ενοικίαση ακινήτων θα διαπιστώσουν μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης. Το νέο σύστημα ευνοεί όσους απέκτησαν πέρυσι εκτός από τα ενοίκια και άλλα εισοδήματα, όπως από μισθούς και συντάξεις

Το νέο σύστημα ευνοεί όσους απέκτησαν πέρυσι εκτός από τα ενοίκια και άλλα εισοδήματα, όπως από μισθούς και συντάξεις Για παράδειγμα προκύπτει όφελος της τάξης των 2.250 ευρώ για έναν φορολογούμενο με ετήσιο εισόδημα 26.000 ευρώ από μισθωτές υπηρεσίες και 9.000 ευρώ από ενοίκια. Το συνολικό εισόδημα του μισθωτού 35.000 ευρώ (26.000 +9.000 ευρώ) φορολογούνταν με την κλίμακα μισθωτών υπηρεσιών και στα 9.000 ευρώ των ενοικίων αναλογούσε φόρος ύψους 3.150 ευρώ. Με το νέο σύστημα αυτοτελούς φορολόγησης ο φόρος που προκύπτει για τα 9.000 ευρώ των ενοικίων είναι 900 ευρώ.

Στον αντίποδα χαμένοι από το νέο σύστημα φορολόγησης των ενοικίων είναι οι ιδιοκτήτες ακινήτων που δεν έχουν άλλα εισοδήματα, αφού χάνουν το αφορολόγητο των 5.000 ευρώ που ίσχυε και στο εξής φορολογούνται από το πρώτο ευρώ. Χαμένοι είναι οι ιδιοκτήτες ακινήτων που δεν έχουν άλλα εισοδήματα, αφού φορολογούνται πλέον από το πρώτο ευρώ Χαμένοι είναι οι ιδιοκτήτες ακινήτων που δεν έχουν άλλα εισοδήματα, αφού φορολογούνται πλέον από το πρώτο ευρώ Οι επιβαρύνσεις για τη συγκεκριμένη κατηγορία ιδιοκτητών ακινήτων ξεκινούν από τα 500 ευρώ τον χρόνο για ετήσιο εισόδημα έως και 12.000 ευρώ. Για υψηλότερα εισοδήματα από ενοίκια οι επιπλέον φόροι φθάνουν έως και τα 1.820 ευρώ τον χρόνο.

Για τους φορολογούμενους που εισπράττουν πολύ υψηλά ποσά ενοικίων πάνω από 65.000 ευρώ τον χρόνο προκύπτουν ελαφρύνσεις, καθώς το νέο σύστημα συμφέρει περισσότερο.

Εισόδημα από ακίνητα είναι αυτό που προκύπτει κάθε χρόνο από την εκμετάλλευση ακινήτων είτε αυτά έχουν κτίσματα είτε όχι. Τα ακίνητα μπορεί να είναι κατοικίες, καταστήματα, γραφεία, αποθήκες, γήπεδα, αγροτεμάχια κ.λπ.

Οι κυριότερες περιπτώσεις εισοδημάτων από ακίνητα είναι αυτές που αφορούν: Την ενοικίαση ακινήτων Την υπενοικίαση ακινήτων Την ιδιοχρησιμοποίηση ή δωρεάν παραχώρηση ακινήτων. Με το νέο σύστημα δεν θεωρούνται εισοδήματα από ακίνητα και δεν φορολογούνται τα λεγόμενα «τεκμαρτά μισθώματα» από ιδιοχρησιμοποίηση επαγγελματικής στέγης και χρήση ακινήτου χωρίς αντάλλαγμα, ενώ δεν θεωρείται εισόδημα από ακίνητα και το λεγόμενο «τεκμαρτό μίσθωμα από ιδιοκατοίκηση». Επίσης απαλλάσσεται από τον φόρο το τεκμαρτό εισόδημα που προκύπτει από τη δωρεάν παραχώρηση χρήσης κύριας κατοικίας μέχρι 200 τετραγωνικά μέτρα από τους γονείς προς τα παιδιά και αντιστρόφως. Το τεκμαρτό εισόδημα δεν θα αναγραφεί στο έντυπο Ε1, αλλά θα δηλωθεί στο έντυπο Ε2. Αυτό που θα πρέπει να προσέξουν οι φορολογούμενοι είναι ότι η κατοικία της οποίας γίνεται η παραχώρηση πρέπει να χρησιμοποιηθεί ως κύρια και όχι ως δευτερεύουσα ή εξοχική.

Οι τρείς φόροι στις μεταβιβάσεις

Στις μεταβιβάσεις ακινήτων εφαρμόζονται τρεις φόροι, ανάλογα με τον αν η κατοικία που αγοράζεται είναι νεόδμητη ή μεταχειρισμένη, πρώτη ή δευτερεύουσα, ενώ με φόρο θα επιβαρύνονται και όσοι πωλούν ακίνητα. Ειδικότερα επιβάλλονται :

1. Φόρος μεταβίβασης ακινήτων. Ο φόρος επιβάλλεται με συντελεστή 3% στις μεταβιβάσεις:

- Πρώτης κατοικίας. Ο φόρος εφαρμόζεται στο ποσό της αξίας που υπερβαίνει τα αφορολόγητα όρια τα οποία ανέρχονται σε 200.000 ευρώ για τον άγαμο, σε 250.000 ευρώ για τον έγγαμο. Το ποσό αυτό προσαυξάνεται κατά 25.000 ευρώ για καθένα από τα δύο πρώτα παιδιά και κατά 30.000 ευρώ για το τρίτο και καθένα από τα επόμενα τέκνα του.

- Οικοπέδων, αγροτεμαχίων. Για αγορά οικοπέδου το αφορολόγητο όριο ανέρχεται σε 50.000 ευρώ για τον άγαμο και σε 100.000 ευρώ για τον έγγαμο. Το ποσό αυτό προσαυξάνεται κατά 10.000 ευρώ για καθένα από τα δύο πρώτα παιδιά αυτού και κατά 15.000 ευρώ για το τρίτο και καθένα από τα επόμενα τέκνα του.

- Δευτερεύουσας κατοικίας ή επαγγελματικής στέγης με άδεια κατασκευής έως 31 Δεκεμβρίου 2005.

- Παλαιών κτισμάτων με άδεια κατασκευής έως 31 Δεκεμβρίου 2005.

2. ΦΠΑ 23%: Με ΦΠΑ επιβαρύνεται η αγορά νεόδμητων ακινήτων (πλην της πρώτης κατοικίας) με άδεια κατασκευής από την 1η Ιανουαρίου 2006 και μετά. Επίσης με ΦΠΑ 23% επιβαρύνεται ο οικοπεδούχος στην περίπτωση της αντιπαροχής.

3. Φόρος υπεραξίας: Ο φόρος αυτός βαρύνει τους πωλητές των ακινήτων και επιβάλλεται με συντελεστή 15%. Από τον φόρο εξαιρούνται οι φορολογούμενοι που μεταβιβάζουν ακίνητα τα οποία απέκτησαν πριν από το 1995, ενώ το αφορολόγητο όριο των 25.000 ευρώ ισχύει υπό την προϋπόθεση ότι το ακίνητο έχει διακρατηθεί για τουλάχιστον 5 χρόνια. Ειδικότερα με τη νέα ρύθμιση: Θα απαλλάσσονται από τον φόρο υπεραξίας 15% όσοι φορολογούμενοι μεταβιβάζουν ακίνητα που είχαν αποκτήσει πριν από το 1995. Για τον υπολογισμό του φόρου η τιμή κτήσης, ανάλογα με τον τρόπο απόκτησης του ακίνητου, θα προσδιορίζεται ως εξής: α) Αγορά: Ως τιμή κτήσης θα λαμβάνεται υπόψη το τίμημα ή η αξία του ανταλλάγματος, όπως προκύπτει από το οικείο συμβόλαιο. β) Κληρονομιά, δωρεά, γονική παροχή: Ως τιμή κτήσης θα λαμβάνεται υπόψη η αξία βάσει της οποίας υπολογίστηκε ο φόρος κληρονομιάς, δωρεάς ή γονικής παροχής. γ) Σε κάθε άλλη περίπτωση, η τιμή κτήσης θα υπολογίζεται ως εξής: Από την τιμή μεταβίβασης επί τον Δείκτη Τιμών Κατοικιών (ΔΤΚατ) του έτους κτήσης, διά του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή του προηγούμενου της μεταβίβασης έτους. Ως (ΔΤΚατ) νοείται ο μέσος Δείκτης Τιμών Κατοικιών Αστικών Περιοχών της περιόδου Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου κάθε έτους, όπως ανακοινώνεται από την Τράπεζα της Ελλάδος. Ανάλογα με τα έτη διακράτησης του ακινήτου που μεταβιβάζεται, καθιερώνονται συντελεστές απομείωσης της αξίας, οι οποίοι κλιμακώνονται με βάση τα χρόνια ιδιοκτησίας του ακινήτου. Για ακίνητα που έχουν μείνει στην κατοχή του ιδιοκτήτη για περισσότερα από 26 χρόνια ο συντελεστής απομείωσης φτάνει στο 60%. Στην περίπτωση μεταβίβασης ακινήτου που έχει αποκτηθεί από τον πωλητή στο χρονικό διάστημα από 1ης Ιανουαρίου 1995 έως 31 Δεκεμβρίου 2002, ο συντελεστής απομείωσης προσαυξάνεται περαιτέρω κατά 20%, καθώς πολλαπλασιάζεται με 0,8.

Δυσοίωνα σενάρια

Σε κατάσταση παρατεταμένης ύφεσης εξακολουθεί να βρίσκεται η αγορά ακινήτων στην Ελλάδα, προειδοποιεί η Nomura, παρακολουθώντας στενά την ευρωπαϊκή αγορά κατοικίας.  "Οι πιέσεις στην αγορά ακινήτων της Ελλάδας θα διατηρηθούν", σχολιάζουν οι αναλυτές της ιαπωνικής επενδυτικής τράπεζας, σε νέα 13σέλιδη έκθεσή τους, υπό τον τίτλο "Residential markets in euro area periphery".  Σύμφωνα με τη Nomura, οι τιμές ακινήτων στην Ελλάδα εξακολουθούν να υποχωρούν με ταχύτατους ρυθμούς, παρά τη σταδιακή ισχυροποίηση που καταγράφει η Ελληνική οικονομία.  Όσο γρήγορα κι αν ανακάμψει η ελληνική οικονομία, δεν υπάρχουν ενδείξεις πως θα μπει φρένο στη μείωση των τιμών ακινήτων άμεσα.

Όπως διαμηνύει ταυτόχρονα η Nomura, επικαλούμενη όλα τα τελευταία διαθέσιμα οικονομικά στοιχεία που ανακοινώνονται στην Ελλάδα, η υποχώρηση των τιμών ακινήτων θα συνεχιστεί για τους επόμενους μήνες, πιθανότατα όμως με ηπιότερους ρυθμούς.  "Οι συνθήκες αδύναμου δανεισμού θα συνεχίσουν να αποτελούν βαρίδι για τις τιμές ακινήτων στην Ελλάδα", σημειώνουν επίσης οι αναλυτές της Ιαπωνικής επενδυτικής τράπεζας.  Πιο συγκεκριμένα, η Nomura προβλέπει επιπλέον πτώση - της τάξης του 10% - για τις τιμές ακινήτων στην Ελλάδα, σε ορίζοντα δύο ετών.  Επικαλούμενη τα στοιχεία που ανακοίνωσε πρόσφατα η Τράπεζα της Ελλάδος, η ιαπωνική τράπεζα εκφράζει έντονες ανησυχίες, αφού οι τιμές ακινήτων έχουν μειωθεί σωρευτικά, από την έναρξη της κρίσης μέχρι σήμερα:

Κατά 34% στις αστικές περιοχές (πλην Αθήνας)

Κατά 36% στην Αθήνα

Ωστόσο, όπως σπεύδει να διαμηνύσει η Nomura, τα στοιχεία από τις Ελληνικές εταιρείες του real estate κάνουν λόγο για ακόμη μεγαλύτερη πτώση των τιμών ακινήτων, μια πτώση που φτάνει ακόμη και το 50%.  Όπως υποστηρίζει στη συνέχεια η Ιαπωνική τράπεζα, η αδυναμία στην Ελληνική αγορά ακινήτων είναι ορατή από ένα ακόμη φαινόμενο:  Τον χρόνο που απαιτείται για να ολοκληρωθεί η πώληση ενός ακινήτου.  Να σημειωθεί εδώ πως στις αρχές του 2009 χρειάζονταν σχεδόν πέντε μήνες για την ολοκλήρωση μιας πώλησης ακινήτου, ενώ το 2013 χρειαζόταν ένας ολόκληρος χρόνος.  "Ο περιορισμός της ζήτησης για αγορά ακινήτου στην Ελλάδα έχει ξεκάθαρη εξήγηση: Αυτή δεν είναι άλλη από τη βαθιά ύφεση που έχει πλήξει την ελληνική οικονομία και την εκτίναξη της ανεργίας σε δυσθεώρητα ύψη", σημειώνουν οι αναλυτές της Nomura.  "To αβέβαιο οικονομικό outlook στην Ελλάδα και η αδύναμη αγορά εργασίας αποτελούν αρνητικές εξελίξεις για την Ελληνική αγορά ακινήτων", προσθέτει η Ιαπωνική τράπεζα.

Προσοχή στο Ε9

Αντιμέτωποι με το Ε9 βρίσκονται  οι φορολογούμενοι, καθώς απαιτεί την αναγραφή περισσότερων στοιχείων .  Τα σημεία που θα πρέπει να προσέξουν ιδιαίτερα οι φορολογούμενοι κατά την ηλεκτρονική συμπλήρωση του Ε9 είναι τα εξής:

1 Διαγραφή ακινήτων.  Τα στοιχεία του συμβολαίου απόκτησης ή μεταβίβασης αναγράφονται υποχρεωτικά όχι μόνο στην περίπτωση προσθήκης ακινήτου αλλά και στην περίπτωση διαγραφής ακινήτου από την περιουσιακή κατάσταση του φορολογούμενου.

2 Αυθαίρετα: Σε περίπτωση δήλωσης αυθαίρετων κτισμάτων ή κτισμάτων χωρίς σύσταση οριζόντιας ιδιοκτησίας αναγράφεται η μικτή επιφάνεια αυτών (κλιμακοστάσια, πλατύσκαλα κ.λ.π.).

3 Αγροτεμάχια. Δηλώνονται σε ξεχωριστές γραμμές ανάλογα με το αν είναι ελιές, υπόλοιπες δενδρώδεις καλλιέργειες, βοσκότοποι, μεταλλεία - λατομεία, υπαίθριες εκθέσεις ή χώροι στάθμευσης.  Ξεχωριστή γραμμή υπάρχει για αποθήκες και γεωργικά κτίσματα στα οποία προβλέπεται απαλλαγή από τον ΕΝΦΙΑ.  Για πρώτη φορά θα φορολογηθούν αγροτεμάχια, «τακτοποιημένοι» αυθαίρετοι χώροι, τα πατάρια, ακόμη και τα πλατύσκαλα Για πρώτη φορά θα φορολογηθούν αγροτεμάχια, «τακτοποιημένοι» αυθαίρετοι χώροι, τα πατάρια, ακόμη και τα πλατύσκαλα

4 Ημιυπόγειοι χώροι - ημιώροφος.  Οι ημιυπόγειοι χώροι αναγράφονται ως ισόγειοι εκτός αν υπάρχει βεβαίωση της αρμόδιας Πολεοδομικής υπηρεσίας ότι αυτοί είναι υπόγειοι και ο ημιώροφος αναγράφεται ως πρώτος όροφος.

5 Πατάρι: Το πατάρι προστίθεται στην επιφάνεια του κύριου ή βοηθητικού χώρου ανάλογα με τη χρήση του.  Σε περίπτωση ενιαίου κτίσματος τμήματα του οποίου έχουν διαφορετική παλαιότητα, έτος κατασκευής είναι το έτος της νεότερης οικοδομικής άδειας Σε περίπτωση ενιαίου κτίσματος τμήματα του οποίου έχουν διαφορετική παλαιότητα, έτος κατασκευής είναι το έτος της νεότερης οικοδομικής άδειας

6 Ενιαία ιδιοκτησία. Κάθε ενιαία ιδιοκτησία αναγράφεται σε μια γραμμή της δήλωσης στοιχείων ακινήτων.  Κατ' εξαίρεση, κτίσματα επί οικοπέδου χωρίς σύσταση οριζόντιας ιδιοκτησίας αναγράφονται σε διαφορετικές γραμμές ανά όροφο και τα στοιχεία του οικοπέδου αναγράφονται σε μία εξ αυτών.  Στη γραμμή στην οποία αναγράφονται τα στοιχεία του οικοπέδου αναγράφεται και η συνολική επιφάνεια των κτισμάτων που υπάρχουν στο οικόπεδο και προσμετρώνται στον συντελεστή δόμησης.  Αν όμως στο υπόγειο ή στο ισόγειο υπάρχουν κτίσματα διαφορετικής κατηγορίας, αυτά αναγράφονται σε διαφορετικές γραμμές και, σε μια μόνο από αυτές, αναγράφονται τα στοιχεία του οικοπέδου και η συνολική επιφάνεια των κτισμάτων.

7 Κτίσματα - οικόπεδα.  Σε κάθε περίπτωση αναγραφής κτισμάτων απαιτείται και η συμπλήρωση των στοιχείων του οικοπέδου επί του οποίου βρίσκονται αυτά.  Ποιοι χώροι των ακινήτων δηλώνονται

8 Ετος κατασκευής.  Το έτος κατασκευής του ακινήτου αναγράφεται όπως προκύπτει από την έκδοση της οικοδομικής άδειας ή από την τελευταία αναθεώρησή της.  Σε περίπτωση ενιαίου κτίσματος, τμήματα του οποίου έχουν διαφορετική παλαιότητα, έτος κατασκευής είναι το έτος έκδοσης της νεότερης οικοδομικής άδειας.  Αν δεν υπάρχει οικοδομική άδεια, ως έτος έκδοσής της λαμβάνεται το έτος κατασκευής το οποίο προκύπτει από δημόσιο έγγραφο.

9 Οριζόντια ιδιοκτησία. Εφόσον υπάρχει σύσταση οριζόντιας ιδιοκτησίας, αναγράφεται η καθαρή επιφάνεια των κύριων ή βοηθητικών χώρων. Σε περίπτωση που στο συμβολαιογραφικό έγγραφο αναγράφεται μόνο μικτή επιφάνεια, προκειμένου να προσδιοριστεί η καθαρή επιφάνεια, αφαιρείται ποσοστό 10% της μικτής επιφάνειας. Η επιφάνεια των ακινήτων αναγράφεται είτε με δύο δεκαδικά ψηφία είτε σε ακέραιο αριθμό.

10 Συνιδιοκτησία. Το ποσοστό συνιδιοκτησίας των ακινήτων αναγράφεται με τη χρήση πέντε δεκαδικών ψηφίων.

11 «Τυφλό» κτίσμα.  Όταν κτίσμα έχει πρόσοψη αποκλειστικά σε ακάλυπτο χώρο ή σε αίθριο ή σε στοά, θεωρείται «τυφλό». Οταν οικόπεδο ή γήπεδο δεν έχει καμία πρόσοψη σε δρόμο ή πλατεία, θεωρείται τυφλό.

12 Μεταφορά συντελεστή δόμησης.  Σε περίπτωση μεταφοράς συντελεστή δόμησης ως γεωγραφικά στοιχεία αναγράφονται αυτά του βαρυνόμενου ακινήτου, ως επιφάνεια αναγράφονται τα τετραγωνικά μέτρα του μελλοντικού κτίσματος, ως όροφος, πλην του ισογείου που έχει τον κωδικό 0, αναγράφεται ο κωδικός 1 και δεν συμπληρώνονται στοιχεία οικοπέδου.

13 Βοηθητικοί χώροι. Η επιφάνεια βοηθητικών χώρων αποθηκών, κολυμβητικών δεξαμενών και θέσεων στάθμευσης που αποτελούν, κατά τον τίτλο κτήσης ή τη σύσταση οριζόντιας ιδιοκτησίας, παρακολούθημα κτίσματος αναγράφονται στην ίδια γραμμή ως βοηθητικοί χώροι αυτού.  Εφόσον δεν προκύπτει η επιφάνεια της θέσης στάθμευσης, η επιφάνεια αυτής θεωρείται ότι είναι 20 τ.μ..

14 Διαφορετικά ποσοστά.  'Οταν υπάρχουν διαφορετικά ποσοστά ή διαφορετικά εμπράγματα δικαιώματα επί του ιδίου ακινήτου, αυτά αναγράφονται σε χωριστές γραμμές.

15 «Σκελετοί».  Όριζόντιες ιδιοκτησίες, οι οποίες έχουν δημιουργηθεί αλλά την 1η Ιανουαρίου 2014 δεν έχει κατασκευαστεί ο φέρων οργανισμός (σκελετός) αυτών, δηλώνονται ως οικόπεδα με τα ποσοστά ιδιοκτησίας ή συνιδιοκτησίας επί αυτού.  Σε περίπτωση όμως που, μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2013, έχει μεταβιβαστεί με οριστικό συμβόλαιο ακίνητο ανεγειρόμενης οικοδομής σε οποιοδήποτε στάδιο, ακόμη και πριν την έναρξη εργασιών επί του οικοπέδου, εφόσον προβλέπεται ότι αυτό θα παραδοθεί αποπερατωμένο στον αγοραστή, δηλώνεται ως αποπερατωμένο.

Προσοχή , δεν αναγράφονται στοιχεία κτίσματος όταν υπάρχει παντελής έλλειψη στέγης.  Αν υπάρχει μερική έλλειψη στέγης ή άλλες ουσιώδεις βλάβες του κτίσματος, που το καθιστούν μη λειτουργικό, τότε αναγράφεται ως ημιτελές.

Τέλος, το δικαίωμα υψούν, που έχει δημιουργηθεί ως αυτοτελής ιδιοκτησία με συμβολαιογραφικό έγγραφο, αναγράφεται ως οικόπεδο με το ποσοστό συνιδιοκτησίας επί του όλου οικοπέδου, χωρίς να συμπληρώνεται η συνολική επιφάνεια των κτισμάτων που υπάρχουν στο οικόπεδο. Εφόσον το δικαίωμα αναφέρεται σε χιλιοστά στον «αέρα» του οικοπέδου, σε προσδοκώμενη αλλά αβέβαιη δυνατότητα δόμησης, λογίζεται ως μη οικοδομήσιμο οικόπεδο, μη δυνάμενο να τακτοποιηθεί.

Με την ταυτότητα του κτιρίου οι μεταβιβάσεις

Με τρία χρόνια καθυστέρηση έρχεται το ηλεκτρονικό «φακέλωμα» των κτηρίων, που συνδέεται με όλες τις εφαρμοζόμενες πολιτικές του υπουργείου Περιβάλλοντος για τη νομιμοποίηση των αυθαιρέτων, την ενεργειακή και στατική αναβάθμιση των κτηρίων και τις μεταβιβάσεις ακινήτων. Το σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος, για την εφαρμογή του θεσμού της ηλεκτρονικής ταυτότητας του κτηρίου, προβλέπει ότι τα κεντρικά υπολογιστικά συστήματα της ταυτότητας του κτηρίου, που θα λειτουργήσουν στο υπουργείο Περιβάλλοντος, θα είναι άμεσα διασυνδεδεμένα και θα λειτουργούν ενιαία με τις αντίστοιχες βάσεις καταχώρισης και αποθήκευσης δεδομένων των ακινήτων της Κτηματολόγιο Α.Ε., της ΔΕΗ Α.Ε και της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων (ΓΓΠΣ). Η υποχρέωση συμπλήρωσης της ταυτότητας του κτηρίου σε κάθε μεταβίβαση, ο περιοδικός έλεγχος και η ενημέρωση αυτής αποτελούν το μόνιμο και διαρκή τρόπο παρακολούθησης των κατασκευών. Την ταυτότητα του κτηρίου, με όλα τα δεδομένα του ακινήτου (άδεια δόμησης, ενεργειακή κατάσταση, κτιριακές επεμβάσεις κ.λπ.), θα διεκπεραιώνει ιδιώτης μηχανικός έναντι αντιτίμου που θα πληρώνει ο ιδιοκτήτης.

Πως θα γίνονται οι μεταβιβάσεις

Αλλαγές στην αγορά των ακινήτων με την επιβολή του φόρου υπεραξίας στις μεταβιβάσεις ακινήτων με συντελεστή 15%, αλλά και τη μείωση του φόρου μεταβίβασης στο 3%

Μεταβιβάσεις

Ο φόρος επιβάλλεται με συντελεστή 3% στις μεταβιβάσεις:

Πρώτης κατοικίας. Ο φόρος εφαρμόζεται στο ποσό της αξίας που υπερβαίνει τα αφορολόγητα όρια τα οποία ανέρχονται σε 200.000 ευρώ για τον άγαμο, σε 250.000 ευρώ για τον έγγαμο.  Το ποσό αυτό προσαυξάνεται κατά 25.000 ευρώ για καθένα από τα δύο πρώτα παιδιά και κατά 30.000 ευρώ για το τρίτο και καθένα από τα επόμενα τέκνα του. Οικοπέδων, αγροτεμαχίων.

Για αγορά οικοπέδου το αφορολόγητο όριο ανέρχεται σε 50.000 ευρώ για τον άγαμο και σε 100.000 ευρώ για τον έγγαμο. Το ποσό αυτό προσαυξάνεται κατά 10.000 ευρώ για καθένα από τα δύο πρώτα παιδιά αυτού και κατά 15.000 ευρώ για το τρίτο και καθένα από τα επόμενα τέκνα του.

Φόρος υπεραξίας

Ο φόρος αυτός βαρύνει τους πωλητές των ακινήτων και επιβάλλεται με συντελεστή 15%.  Από τον φόρο εξαιρούνται οι φορολογούμενοι που μεταβιβάζουν ακίνητα τα οποία απέκτησαν πριν από το 1995, ενώ το αφορολόγητο όριο των 25.000 ευρώ ισχύει υπό την προϋπόθεση ότι το ακίνητο έχει διακρατηθεί για τουλάχιστον 5 χρόνια.  Ειδικότερα με τη νέα ρύθμιση: Θα απαλλάσσονται από τον φόρο υπεραξίας 15% όσοι φορολογούμενοι μεταβιβάζουν ακίνητα που είχαν αποκτήσει πριν από το 1995.  Για τον υπολογισμό του φόρου η τιμή κτήσης, ανάλογα με τον τρόπο απόκτησης του ακίνητου, θα προσδιορίζεται ως εξής:

α) Αγορά: Ως τιμή κτήσης θα λαμβάνεται υπόψη το τίμημα ή η αξία του ανταλλάγματος, όπως προκύπτει από το οικείο συμβόλαιο.

β) Κληρονομιά, δωρεά, γονική παροχή: Ως τιμή κτήσης θα λαμβάνεται υπόψη η αξία βάσει της οποίας υπολογίστηκε ο φόρος κληρονομιάς, δωρεάς ή γονικής παροχής.

γ) Σε κάθε άλλη περίπτωση, η τιμή κτήσης θα υπολογίζεται ως εξής: Από την τιμή μεταβίβασης επί τον Δείκτη Τιμών Κατοικιών (ΔΤΚατ) του έτους κτήσης, διά του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή του προηγούμενου της μεταβίβασης έτους.  Ως (ΔΤΚατ) νοείται ο μέσος Δείκτης Τιμών Κατοικιών Αστικών Περιοχών της περιόδου Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου κάθε έτους, όπως ανακοινώνεται από την ΤτΕ.

Ανάλογα με τα έτη διακράτησης του ακινήτου που μεταβιβάζεται, καθιερώνονται συντελεστές απομείωσης της αξίας, οι οποίοι κλιμακώνονται με βάση τα χρόνια ιδιοκτησίας του ακινήτου.  Για ακίνητα που έχουν μείνει στην κατοχή του ιδιοκτήτη για περισσότερα από 26 χρόνια ο συντελεστής απομείωσης φτάνει στο 60%.  Στην περίπτωση μεταβίβασης ακινήτου που έχει αποκτηθεί από τον πωλητή στο χρονικό διάστημα από 1ης Ιανουαρίου 1995 έως 31 Δεκεμβρίου 2002, ο συντελεστής απομείωσης προσαυξάνεται περαιτέρω κατά 20%, καθώς πολλαπλασιάζεται με 0,8.. Φόρος Υπεραξίας

Μετά το Πάσχα τα συμβόλαια

Για μετά το Πάσχα τοποθετείται χρονικά η επανοφορά της αγοράς ακινήτων σε κανονικούς ρυθμούς καθώς έως τότε αναμένονται να έχουν εκδοθεί οι ερμηνευτικές εγκύκλιοι απο το υπουργείο Οικονομικών ώστε να ξεκινήσουν οι διαδικασίες για την σύνταξη συμβολαίων. Η νομοθετική ρύθμιση εξακολουθεί να έχει αρκετά γκριζα σημεία τα οποία χρήζουν περαιτέρω διευκρινήσεων λένε συμβολαιογράφοι και φοροτέχνες. Ειδικότερα με τη νέα ρύθμιση:

1. Θα απαλλάσσονται από τον φόρο υπεραξίας 15% όσοι φορολογούμενοι μεταβιβάζουν ακίνητα που είχαν αποκτήσει πριν από το 1995. 

2. Για τον υπολογισμό του φόρου η τιμή κτήσης, ανάλογα με τον τρόπο απόκτησης του ακίνητου, θα προσδιορίζεται ως εξής: - Αγορά: Ως τιμή κτήσης θα λαμβάνεται υπόψη το τίμημα ή η αξία του ανταλλάγματος, όπως προκύπτει από το οικείο συμβόλαιο. - Κληρονομιά, δωρεά, γονική παροχή: Ως τιμή κτήσης θα λαμβάνεται υπόψη η αξία βάσει της οποίας υπολογίστηκε ο φόρος κληρονομιάς, δωρεάς ή γονικής παροχής. - Σε κάθε άλλη περίπτωση, η τιμή κτήσης θα υπολογίζεται ως εξής: Από την τιμή μεταβίβασης επί τον Δείκτη Τιμών Κατοικιών (ΔΤΚατ) του έτους κτήσης, διά του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή του προηγούμενου της μεταβίβασης έτους. Ως ΔΤΚατ νοείται ο μέσος Δείκτης Τιμών Κατοικιών Αστικών Περιοχών της περιόδου Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου κάθε έτους, όπως ανακοινώνεται από την Τράπεζα της Ελλάδος.

3. Ως χρόνος κτήσης θα θεωρείται ο χρόνος απόκτησης ποσοστού τουλάχιστον 75% του μεταβιβαζόμενου δικαιώματος επί της ακίνητης περιουσίας.

- Επί χρησικτησίας, ως χρόνος κτήσης θεωρείται η αντίστοιχη ημερομηνία του εικοστού πρώτου έτους, πριν από το χρόνο της μεταβίβασης.

- Επί μεταβίβασης κτίσματος που ανεγέρθηκε, με αυτεπιστασία ή με βάση το σύστημα της αντιπαροχής, ως χρόνος κτήσης θεωρείται ο χρόνος μετά την παρέλευση πέντε ετών από την ημερομηνία έκδοσης ή δύο ετών από την ημερομηνία ανανέωσης της οικοδομικής άδειας ανέγερσης, εκτός εάν η μεταβίβαση γίνεται εντός των παραπάνω προθεσμιών.

- Επί πολεοδομικής τακτοποίησης εξ ολοκλήρου αυθαίρετης κατασκευής, ως χρόνος κτήσης θεωρείται ο χρόνος που δηλώνεται ως χρόνος ανέγερσης και πιστοποιείται από το μηχανικό στη σχετική αίτηση τακτοποίησης,

- Επί πολεοδομικής τακτοποίησης μερικώς αυθαίρετης κατασκευής, ως χρόνος κτήσης θεωρείται ο χρόνος κτήσης του νόμιμου κτίσματος.

Ανάλογα με τα έτη διακράτησης του ακινήτου που μεταβιβάζεται, καθιερώνονται συντελεστές απομείωσης της αξίας οι οποίοι κλιμακώνονται με βάση τα χρόνια ιδιοκτησίας του ακινήτου. Για ακίνητα που έχουν μείνει στην κατοχή του ιδιοκτήτη για περισσότερα από 26 χρόνια ο συντελεστής απομείωσης φτάνει στο 60%. Στην περίπτωση μεταβίβασης ακινήτου που έχει αποκτηθεί από τον πωλητή στο χρονικό διάστημα από 1η Ιανουαρίου 1995 έως 31 Δεκεμβρίου 2002, ο συντελεστής απομείωσης προσαυξάνεται περαιτέρω κατά 20% καθώς πολλαπλασιάζεται με 0,8. 5. Σε κάθε περίπτωση μεταβίβασης ακινήτου που υπόκειται σε φόρο υπεραξίας, ο συμβολαιογράφος υποχρεούται:

- Να ελέγχει και να βεβαιώνει την ακρίβεια των στοιχείων της δήλωσης φόρου υπεραξίας ακινήτου, την οποία υποβάλλει ο πωλητής. Ωστόσο, δεν έχει ευθύνη για όσα στοιχεία δεν έχουν περιέλθει σε γνώση του και δεν περιλαμβάνονται στο συμβόλαιο που συντάσσει.

- Να αποδίδει στο Δημόσιο τον φόρο υπεραξίας με τραπεζική επιταγή σε διαταγή του ελληνικού δημοσίου, εντός 5 εργασίμων ημερών από την υπογραφή του συμβολαίου.

Όλα όσα ισχύουν για την υπεραξία

Σημαντικές τροποποιήσεις στη ρύθμιση του φόρου υπεραξίας από τη μεταβίβαση ακίνητης περιουσίας πραγματοποιήθηκαν μέσω του νομοσχεδίου που ψηφίστηκε το βράδυ της Κυριακής από τη Βουλή. Σύμφωνα με τις αλλαγές που άλλες έγιναν τελευταία στιγμή και άλλες είχαν δρομολογηθεί εδώ και καιρό αλλά η τρόικα τις φρέναρε με επιμονή, σε περίπτωση κατά την οποία η μεταβίβαση αφορά δικαίωμα το οποίο αποκτήθηκε μέχρι και την 31η Δεκεμβρίου 1994 δεν επιβάλλεται φόρος υπεραξίας. Επίσης, σε περίπτωση ακινήτου που έχει αποκτηθεί από 1ης Ιανουαρίου 1995 έως και την 31η Δεκεμβρίου 2002, δηλαδή έναν χρόνο μετά την είσοδο της χώρας στο ευρώ, προβλέπεται περαιτέρω απομείωση της υπεραξίας προκειμένου να ληφθεί υπόψη με τον τρόπο αυτόν ο πληθωρισμός των ετών αυτών. Με το ίδιο νομοσχέδιο ψηφίστηκε διάταξη σύμφωνα με την οποία εφαρμόζεται αφορολόγητο ποσό 25.000 ευρώ και το οποίο αποσυνδέεται από την τυχόν μεταβίβαση άλλης ακίνητης περιουσίας από τον φορολογούμενο.

Ακόμη, ρυθμίζονται όλα τα διαδικαστικά ζητήματα που έχουν ανακύψει και ορίζεται ρητά ότι ο συμβολαιογράφος δεν έχει ευθύνη για όσα στοιχεία δεν έχουν περιέλθει σε γνώση του και δεν περιλαμβάνονται στο συμβόλαιο που συντάσσει. Ειδικά ο φόρος που παρακρατείται από συµβολαιογράφο για την υπεραξία του άρθρου 41 αποδίδεται από τον ίδιο µε τραπεζική επιταγή σε διαταγή του Ελληνικού Δηµοσίου εντός πέντε εργάσιµων ηµερών από την υπογραφή του συµβολαίου. Με απόφαση του γενικού γραµµατέα Δηµοσίων Εσόδων καθορίζεται η διαδικασία για την εφαρµογή της συγκεκριμένης απόφασης.

Για τον υπολογισμό του φόρου υπεραξίας 15% επί της διαφοράς που προκύπτει στην τιμή πώλησης και στην τιμή κτήσης η τελευταία προσδιορίζεται ως εξής:

α) Στην περίπτωση κτήσης λόγω μεταβίβασης με επαχθή αιτία (αγοραπωλησία), είναι το τίμημα ή η αξία του ανταλλάγματος, όπως προκύπτει από το οικείο συμβόλαιο.

β) Στην περίπτωση κτήσης λόγω κληρονομικής διαδοχής ή μεταβίβασης με χαριστική αιτία, είναι η αξία βάσει της οποίας υπολογίστηκε ο φόρος κληρονομιάς, δωρεάς ή γονικής παροχής ή χορηγήθηκε απαλλαγή από αυτόν, όπως η αξία αυτή προκύπτει από το οικείο συμβόλαιο ή οποιοδήποτε άλλο δημόσιο έγγραφο.

γ) Σε κάθε άλλη περίπτωση υπολογίζεται ως εξής: Τιμή κτήσης ίσον τιμή μεταβίβασης επί τον Δείκτη Τιμών Κατοικιών (ΔΤΚατ) του έτους κτήσης διά του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΔΤΚατ) του προηγούμενου της μεταβίβασης έτους. Ως ΔΤΚατ νοείται ο μέσος Δείκτης Τιμών Κατοικιών Αστικών Περιοχών της περιόδου Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου κάθε έτους, όπως ανακοινώνεται από την Τράπεζα της Ελλάδος. Αν κατά τον χρόνο της μεταβίβασης δεν έχει δημοσιευθεί μέσος ΔΤΚατ, λαμβάνεται υπ' όψιν ο σχετικός δείκτης του αμέσως προηγούμενου έτους. Σε περίπτωση που δεν προκύπτει χρόνος κτήσης ισχύουν τα εξής: Επί μεταβίβασης κτίσματος που ανεγέρθηκε, με αυτεπιστασία ή με βάση το σύστημα της αντιπαροχής, ως χρόνος κτήσης θεωρείται ο χρόνος μετά την παρέλευση πέντε ετών από την ημερομηνία έκδοσης ή δύο ετών από την ημερομηνία ανανέωσης της οικοδομικής άδειας ανέγερσης, εκτός εάν η μεταβίβαση γίνεται εντός των παραπάνω προθεσμιών. Ο φορολογούμενος που μεταβιβάζει ακίνητη περιουσία υποχρεούται να δηλώνει το σύνολο των στοιχείων που αφορούν τον προσδιορισμό του φόρου υπεραξίας. Ο συμβολαιογράφος υποχρεούται να ελέγχει και να βεβαιώνει την ακρίβεια των στοιχείων της ως προς τον χρόνο και την αξία κτήσης και μεταβίβασης, το είδος της ακίνητης περιουσίας ή των ιδανικών μεριδίων αυτής ή του εμπραγμάτου δικαιώματος, τα έτη διακράτησης, τους συντελεστές, τα μεγέθη του ΔΤΚατ και τον υπολογισμό του φόρου, και να θεωρεί τη δήλωση, την οποία, επί ποινή ακυρότητας του συμβολαίου, επισυνάπτει σ' αυτό. Ο συμβολαιογράφος δεν έχει ευθύνη για όσα στοιχεία δεν έχουν περιέλθει σε γνώση του και δεν περιλαμβάνονται στο συμβόλαιο που συντάσσει.